Overzicht financiële effecten 2e voortgangsrapportage

De bijdrage aan de BVO DRAN wordt aangepast aan de gewijzigde meerjarenbegroting 2022-2025 en de ontwikkelingen uit de 1e kwartaalrapportage 2022 van de BVO DRAN. In totaal wordt de bijdrage in 2022 op dit programma € 45.000 hoger. De verschillen per vervoersstroom zijn als volgt:
- Wmo vraagafhankelijk vervoer € € 34.000 meer;
- Wmo dagbesteding € € 41.000 minder;
- Jeugdwet vervoer € 52.000 meer.

De kosten van het vraagafhankelijk vervoer stijgen voornamelijk door een stijging van het verwachte vervoer (plus 10%). Deze stijging is gecorrigeerd met de uitkomsten van het 1e kwartaal 2022. In dat kwartaal is de stijging minder geweest dan verwacht.
De kosten van de dagbesteding zijn gebaseerd op de vervoersaantallen van de 2e helft 2021. Die zijn lager dan in eerdere begrotingen.
Het Jeugdwetvervoer is gebaseerd op het gestegen vervoer in 2021. Ook in 2022 wordt een vervoersstijging van 15% verwacht.
De structurele effecten hebben wij in de meerjarenbegroting 2023-2026 opgenomen.

De bijdrage aan de BVO DRAN wordt aangepast aan de gewijzigde meerjarenbegroting 2022 van de BVO DRAN.
De bijdrage voor het leerlingenvervoer daalt in 2022 met € 133.000. Dit voordeel is ontstaan doordat bij het leerlingenvervoer flinke besparingen zijn gerealiseerd door de aanbesteding in 2021 en door besparingen in de uitvoering door de vervoerder.
De structurele effecten hebben wij in de meerjarenbegroting 2023-2026 opgenomen.

Op 15 maart jl. is het wetsvoorstel eenmalige energietoeslag lage inkomens ingediend bij de Tweede Kamer. Met het wetsvoorstel krijgen gemeenten de bevoegdheid om dit jaar via categoriale bijzondere bijstand een eenmalige tegemoetkoming voor de gestegen energieprijzen toe te kennen aan huishoudens met een laag inkomen. Voor de uitvoering en uitgifte van de eenmalige aanvullende tegemoetkoming -voor huishoudens met een laag inkomen- heeft het kabinet in 2022 een eenmalig budget beschikbaar gesteld. Het, via de algemene uitkering aan gemeenten verstrekte, bedrag voor Zevenaar bedraagt afgerond € 1.608.000. De inkomsten en uitgaven worden in deze begrotingswijziging budgettair neutraal verwerkt.

De ramingen van de grondexploitatie Zevenaar-Oost wonen zijn aangepast op basis van de herziene grondexploitatie per 1 januari 2022 zoals vastgesteld in de raadsvergadering van 6 juli 2022. Door een gunstiger verloop van de boekwaarde en een lager rentepercentage wordt minder rente toegerekend aan deze grondexploitatie wat een nadeel betekent voor het begrotingssaldo. Binnen het onderdeel renteaanpassingen 2022 is echter ook sprake van voordelen.

De rente van de grondexploitatie Middag-Oost & Zwanenwaay is aangepast op basis van de herziene grondexploitatie per 1 januari 2022 zoals vastgesteld in de raadsvergadering van 6 juli 2022. Door een gunstiger verloop van de boekwaarde en een lager rentepercentage wordt minder rente toegerekend aan deze grondexploitatie wat een nadeel betekent voor het begrotingssaldo. Binnen het onderdeel renteaanpassingen 2022 is echter ook sprake van voordelen.

Op basis van de prognose van de Regionale Sociale Dienst (RSD-de Liemers) van de te verwachten uitkeringslasten en de te verwachte specifieke uitkering (BUIG - nader voorlopig budget) van het rijk worden de ramingen van de lasten/baten geactualiseerd. Deze prognose is gebaseerd op de resultaten t/m ultimo 2022 van de maand juni 2022. Per saldo verwachten wij een nadeel in 2022 van € 325.000.

De ramingen van de grondexploitatie Zevenaar-Oost bedrijven zijn aangepast op basis van de herziene grondexploitatie per 1 januari 2022 zoals vastgesteld in de raadsvergadering van 6 juli 2022. Door een minder gunstig verloop van de boekwaarde wordt meer rente toegerekend aan deze grondexploitatie wat een voordeel betekent voor het begrotingssaldo.

Wereldwijde ontwikkelingen leiden, naast een grondstoffentekort, tot hogere brandstofprijzen. In 2022 verwachten wij hierdoor een tekort van € 200.000. Deze dekken wij uit de stelpost inflatie 2022. Het structurele effect verwerken we in de meerjarenbegroting 2023-2026.  

De meicirculaire 2022 laat een bijzonder positief beeld zien. In 2022 groeit de algemene uitkering met € 5 miljoen. Dit bedrag loopt op tot € 12,8 miljoen in 2025 om daarna te zakken naar € 6,5 miljoen.
Een belangrijk onderdeel van de stijging van de algemene uitkering is de verwerking van de herijking van het gemeentefonds en de opschorting van de opschalingskorting in de jaren 2023 tot en met 2025. In 2026 komt de  opschalingskorting weer volledig terug en daalt de algemene uitkering weer.

In deze meicirculaire heeft het rijk voor 2023 de compensatie van de tekorten in de jeugdzorg verwerkt. Voor onze gemeente bedraagt de compensatie € 3,8 miljoen. Voor de jaren erna hebben wij de (aflopende) compensatie volgens de Commissie van Wijzen voor 100% als stelpost in de algemene uitkering opgenomen. Eventuele besparingen door rijksmaatregelen in de jeugdzorg hebben wij vooralsnog niet in de begroting opgenomen.

Naast de aflopende compensatie volgens de commissie van wijzen heeft het rijk nog besloten tot een extra verlaging van de compensatie. Deze extra korting hebben wij conform afspraken tussen rijk, VNG en de toezichthouder neutraal is deze begroting opgenomen. De algemene uitkering wordt verlaagd met € 260.000 in 2024 en € 1.320.000 vanaf 2025. Op programma 6 is op de post jeugdzorg een extra inkomst geraamd van dezelfde bedragen. De verwachting is dat het rijk een eigen bijdrage in de jeugdzorg gaat invoeren om de extra korting voor gemeenten te gaan compenseren.  

Tenslotte groeit de algemene uitkering door hogere uitgaven van het rijk, door compensatie voor inflatie (lonen en prijzen) en door groei van onze gemeente.

Van de totale groei van het gemeentefonds hebben wij de volgende posten apart gezet:
-inflatie: € 1,5 miljoen in 2022 en € 3,8 miljoen vanaf 2023.
-groei: € 0,2 miljoen in 2022 oplopend tot € 0,46 miljoen in 2026.
- diverse taakmutaties: de grootste taakmutaties zijn de vergoeding voor de uit te keren energietoeslag in 2022 (€ 1,6 miljoen) en uitvoeringskosten klimaatakkoord € 0,3 miljoen.

Per saldo resteert een nettoresultaat in deze begroting door de algemene uitkering van € 1,8 miljoen in 2022, € 5 miljoen in 2023, € 8,7 miljoen in 2024, € 11 miljoen in 2025 en € 3,6 miljoen in 2026.

In deze wijziging verwerken wij de uitkering uit het gemeentefonds, de inflatie, de stelpost groei en de compensatie van de tekorten in de jeugdzorg. Voor 2022 € 3,5 miljoen, 2023 € 5,4 miljoen, 2024 € 8,8 miljoen, 2025 € 10,8 miljoen en € 3,4 miljoen in 2026. De afgezonderde taakmutaties zijn apart begroot en komen afzonderlijk op de betreffende programma’s terug.

Het structurele bedrag voor de Woo in 2026 is € 111.000. Het incidentele bedrag in 2026 € 67.000. De uitgaven voor de Woo worden gecompenseerd via de algemene uitkering.

Op basis van de jaarstukken 2021 van Ataro BV hebben we in 2022 een lagere dividenduitkering ontvangen.

Met ingang van 2022 zijn structureel middelen aan de algemene uitkering toegevoegd voor de uitvoering van het wetsvoorstel 'Prenataal huisbezoek door de JGZ'. De lasten zijn geraamd als bijdrage aan de VGGM die belast is met de uitvoering. In verband met uitstel van de inwerkingtreding (1 juli in plaats van 1 januari) van het wetsvoorstel is de bijdrage voor 2022 verlaagd met € 5.000.

Het rijk stelt eenmalig voor 2022 en 2023 extra middelen beschikbaar voor de bekostiging van de Onderwijsroute. Met het extra budget is de verwachting dat in ieder geval de groep statushouders die in 2022 deze leerroute gaat volgen, de leerroute in 2023 kan afronden en de gemeente dit kan bekostigen.

De integratie-uitkering voor inburgering is m.i.v. 2022 verhoogd met structurele middelen voor de leerbaarheidstoets als onderdeel van de brede intake in de Wet inburgering. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de begeleiding van de afname van de toets.
Daarnaast ontvangen gemeenten in 2022 nog incidenteel budget voor de ondersteuning van ELIP’s (Einde Lening InburgeringsPlichtigen). Dit zijn inburgeraars die minimaal 75% van hun lening hebben uitgeput en nog steeds inburgeringsplichtig zijn.

De afgesloten Cao voor gemeentepersoneel bevat onder meer een eenmalige uitkering van € 900 per medewerker en een corona-onkostenvergoeding van € 300. We zetten de stelpost voor looninflatie in als financiële dekking. De mutatie verloopt hiermee budgettair neutraal.

De regionale brandweer heeft over 2021 een positief resultaat van € 1,7 miljoen, met name veroorzaakt door een lager activiteitenniveau bij de brandweer bij opleiden, oefenen en de voorbereiding daarop. De verdeling van het positieve resultaat is besloten in het Algemeen Bestuur van september 2022. Voor Zevenaar betekent dit een eenmalig voordeel van € 41.000.

De ramingen van de grondexploitatie Zevenaar-Oost wonen zijn aangepast op basis van de herziene grex per 1 januari 2022 zoals vastgesteld in de raadsvergadering van 6 juli 2022, aangevuld met actuele ontwikkelingen.

Van het rijk (ministerie VWS) is op grond van de specifieke regeling 'Versterking cliëntondersteuning' is in 2022 een bijdrage ontvangen om gemeenten in staat te stellen aan de slag te gaan met de lokale versterking van cliëntondersteuning. Hierdoor krijgen alle inwoners die hulp nodig hebben een goede toegang tot passende zorg en ondersteuning.

De ramingen van de grondexploitatie Zevenaar-Oost bedrijven zijn aangepast op basis van de herziene grondexploitatie per 1 januari 2022 zoals vastgesteld in de raadsvergadering van 6 juli 2022, aangevuld met actuele ontwikkelingen.

De ramingen van de grondexploitatie Middag-Oost & Zwanenwaay zijn aangepast op basis van de herziene grex per 1 januari 2022 zoals vastgesteld in de raadsvergadering van 6 juli 2022, aangevuld met actuele ontwikkelingen.

Het kabinet heeft valpreventie als kostenbesparende preventiemaatregel opgenomen in het coalitieakkoord. De hiervoor benodigde maatregelen worden uitgewerkt met de stakeholders, zo ook de gemeenten. Dit leidt tot een taakstellende besparing vanaf 2023. Voor de gemeente Zevenaar betekent dit een verlaging van de algemene uitkering van ongeveer € 26.000 in 2023, oplopend tot € 42.000 in 2026.

Wij hebben de omslagrente 2022 aangepast. Door de lagere rente kort geld en de lagere toevoeging (2% over de boekwaarde) aan de verliesvoorziening van de grondexploitaties is een voordeel ontstaan van € 181.000. Deze wijziging is programma overstijgend.

We verwachten een voordeel op de post voormalig personeel. Door de gunstige arbeidsmarkt hebben we momenteel geen oud-medewerkers waarvoor we een WW-premie moeten betalen.

In de septembercirculaire 2021 (€ 437.000) en in de meicirculaire 2022 (€ 340.000) is in totaal € 777.000 compensatie ontvangen voor salarisstijgingen in 2022. Hiervan is € 310.00 nodig als dekking voor gestegen salarissen in 2022. Het restant (€ 467.000) laten wij nu vrijvallen. Deze vrijval komt voornamelijk doordat in de begroting 2022 (ten laste van het resultaat) al rekening was gehouden met hogere salarislasten (€ 360.000). In feite is nu compensatie ontvangen voor een nadeel dat al in de begroting was verwerkt.

Uit de cijfers is gebleken dat het aantal cliënten in de jeugdzorg redelijk stabiel blijft. Wel zien we een grote stijging ten opzichte van 2020, mede door complexere zorgvragen en langere duur van de zorg.
In de 'coronajaren' 2020 en 2021 en de onzekerheid die daarmee gepaard ging, zijn de jeugdzorgbudgetten onvoldoende bijgesteld. Wij vragen daarom om het jeugdzorgbudget structureel met € 1.000.000 op te hogen. We bereiken dan een realistisch niveau waarin volume en zorgduur voldoende zijn meegenomen. Tegelijkertijd worden in deze voortgangsrapportage ook de bestaande budgetten voor corona voor 2023 naar 0 teruggebracht.

In verband met de vluchtelingenstroom vanuit Oekraïne maken wij kosten. Bij de 1e voortgangsrapportage van dit jaar hebben wij een bedrag van € 1.000.000 als eerste indicatie opgenomen. Bij de 2e voortgangsrapportage zou dit bedrag worden geactualiseerd. Op basis van de huidige inschatting van aantal vluchtelingen en opvangplekken ramen wij aan kosten € 1.600.000 extra. Daar tegenover ramen wij hetzelfde bedrag ook bij aan inkomsten (rijkscompensatie). Daarnaast ramen we nu ook een bedrag voor het eerste halfjaar van 2023 (€ 3.000.000). Ook dit bedrag verwerken we budgettair neutraal in de begroting.

De grond op locatie Rijnark te Lobith is niet aan te merken als "warme gronden" op grond van de BBV. Om die reden moet afwaardering plaatsvinden naar landbouwwaarde. Dit betekent een nadeel van € 192.000.

De ramingen van de grondexploitatie Mercurion zijn aangepast op basis van de herziene grondexploitatie per 1 januari 2022 zoals vastgesteld in de raadsvergadering van 6 juli 2022.

De ramingen van de grondexploitatie Mercurion zijn aangepast op basis van de herziene grex per 1 januari 2022 zoals vastgesteld in de raadsvergadering van 6 juli 2022, aangevuld met actuele ontwikkelingen.

In de meicirculaire 2022 (o.b.v. raming maart 2022 van het CPB) is de compensatie voor een hogere inflatie via de algemene uitkering verder verhoogd met 2,2% naar 4,1%. Hiervoor hebben we een stelpost opgenomen, specifiek bedoeld ter dekking van kostenstijging (inflatie). Dit is aanvullend op de structurele indexatie die we al hebben opgenomen in de meerjarenbegroting 2022-2025. De stelpost indexatie 2022 hebben we in deze 2e voortgangsrapportage ingezet als dekking voor de stijgende gas- en brandstofkosten. Het restant van de stelpost kan nu vrijvallen omdat we ervoor gekozen hebben om niet alle budgetten in de begroting over de hele linie opnieuw te indexeren. Dit hebben we immers bij de begroting 2022-2025 al gedaan en doen we opnieuw bij de begroting 2023-2026. Tevens verwachten we dat we op basis van de septembercirculaire 2022 een nieuwe stelpost voor indexatie op kunnen nemen. Deze gebruiken we aan het eind van het jaar voor de overschrijdingen.
De vrijval van de stelpost (€ 938.000) brengen we nu ten gunste aan het resultaat. Deze vrijval is in 2022 incidenteel. In de meerjarenbegroting 2023-2026 verhogen wij de budgetten met de extra inflatie van 2022 (2,2%) en de inflatie van 2023 (2,3%).

Wereldwijde ontwikkelingen leiden, naast hogere brandstofprijzen, tevens tot hogere gaskosten. Aangezien gas werd geleverd via Gazprom hebben we deze overeenkomst vervroegd stopgezet (per 1 oktober 2022). In 2022 hebben we samen met de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen een nieuwe aanbesteding gehouden. We houden er rekening mee dat het gastarief verdubbelt.
Per saldo betekent dit in 2022 dat de gaskosten met € 23.000 stijgen. Dit is een programma overstijgende wijziging (programma 0, 5, 6 en 7). Deze kosten dekken wij uit de stelpost inflatie 2022. Het structurele effect verwerken we in de meerjarenbegroting 2023-2026.

Het rijk heeft in de meicirculaire 2022 een extra korting op de compensatie voor de tekorten in de jeugdzorg aangekondigd van € 260.000 in 2024 en € 1.320.000 vanaf 2025. Deze extra korting is conform afspraken tussen rijk, VNG en de provincies verwerkt op programma 0 bij de algemene uitkering. De verwachting is dat het rijk een eigen bijdrage in de jeugdzorg gaat invoeren om de extra korting voor gemeenten te gaan compenseren. Daarom hebben wij voorlopig op het product jeugdzorg een stelpost voor extra inkomsten geraamd.

In 2021 is een aanbesteding gehouden voor het vervangen van meerdere bedrijfsvoertuigen. Door de problemen die ontstaan zijn bij de levering van grondstoffen en halffabricaten verwachten wij dat de levering van deze voertuigen niet eerder zal plaatsvinden dan eind 2022/ begin 2023. Voorzichtigheidshalve hebben wij deze investeringen één jaar later geraamd. Dit leidt tot eenmalige voordelen in 2022 en 2023 van € 115.000, in 2024 van € 6.000 en in 2025 van € 3.000. Deze voordelen zijn programma overstijgend (programma 0, 5 en 7).

Daarnaast hebben wij een nieuwe bedrijfswagen aangeschaft. Deze vervangt ook een voertuig uit een leaseconstructie. Doordat de leasekosten hoger zijn dan de nieuwe kapitaallasten levert dit ook een structureel voordeel op van € 2.000.

Tenslotte verwachten wij dat in 2025 de heftruck aan vervanging toe is. In de begroting was deze vervangingsinvestering nog niet opgenomen. Dit hebben wij met deze wijziging hersteld. Ter dekking hiervan is een ander vervangingsbudget verlaagd. Het gaat hiermee om een budgettair neutrale wijziging.

In de Tweede Kamer is op 23 september 2021 een motie aangenomen waarbij structureel € 13 miljoen is vrijgemaakt voor extra capaciteit van boa's in de openbare ruimte. Voor de gemeente Zevenaar is structureel een bedrag van € 37.000 in de meicirculaire 2022 beschikbaar gekomen. Het beschikbare budget voor 2022 draagt bij aan het dekken van de kosten van de huidige extra inhuur. De structurele effecten verwerken we in de meerjarenbegroting 2023-2026.

Wij hebben de fasering van de diverse investeringsprojecten van de afdeling ruimtelijke ontwikkeling geactualiseerd. Het gaat hier bijvoorbeeld om planvorming herinrichting Edisonstraat en voorbereiding herontwikkeling Vestersbos. Naast een verschuiving in de tijd van de te investeren bedragen leidt dit ook tot een verschuiving van de kapitaallasten. Dit leidt tot een eenmalig voordeel van kapitaallasten in 2022 van € 16.000 (programma 8) en in 2023 van € 5.000 (programma 3).

De Wet op de lijkbezorging gaat ervan uit dat de nabestaanden zorgdragen voor de uitvaart. Zijn er geen nabestaanden, dan regelt de gemeente de uitvaart. Dit is een wettelijke taak. Ook de kosten van lijkschouwingen worden bij de gemeente in rekening gebracht.
Wij zien al enige jaren een stijging van deze kosten. Daarom ramen wij structureel € 10.000 extra.

Op 17 maart 2022 heeft een bedrijf voor een kavel op 7Poort de erfpacht afgekocht en is tot de aankoop van de kavel overgegaan. Met deze wijziging verlagen wij de pachtopbrengsten. Door de lagere pachtopbrengsten wordt minder rente toegerekend. Het gaat in 2022 om € 485.000. Binnen het onderdeel rente en afschrijving ontstaan hierdoor echter voordelen.
Daarnaast ramen we de opbrengsten van de grondverkoop en schrijven we de grond ineens af. Dit gaat om een eenmalige bedrag van € 20.347.000.

We verwachten in 2022 een incidenteel hogere opbrengst op de verkoop van gemeentelijke gronden. Dit heeft te maken met het verkopen van grond in Zevenaar en enkele groenstroken. Dit voordeel is samen € 40.000 en brengen we ten gunste van het begrotingsresultaat.

Woningstichting Plavei is voornemens ter plaatse van de Prins Clauslaan 12 woningen te slopen en 14 levensloopbestendige woningen te realiseren. Om dit mogelijk te maken is de uitruil van gronden in eigendom van Plavei en de gemeente (groen) en de aanleg van elf parkeerplaatsen noodzakelijk. Eerder dit jaar is hier budget voor beschikbaar gesteld. Doordat de aanleg van elf openbare parkeerplaatsen langer in beslag neemt, stellen wij voor om het budget hiervoor (€ 27.500) door te schuiven naar 2023.

In 2020 is budget beschikbaar gesteld ten behoeve van bodemonderzoeken en juridische kosten voor het afstoten van vastgoed in het kader van de bezuinigingsopgave. Doordat het afstoten van vastgoed langer in beslag neemt schuiven we een deel van de middelen (€ 20.000) uit 2022 door naar 2023 en 2024.

In 2018 is € 450.000 beschikbaar gesteld voor de vervanging en flexibilisering van de huidige werkplekken.  De kosten van enkele devices in 2022 zijn hoger dan waarmee rekening is gehouden. Wij stellen voor de investering met € 10.000 te verhogen. Dit leidt tot een stijging van de kapitaallasten van € 2.500.

Uit de jaarlijkse herrekening van de omzetbelasting is een te betalen suppletie naar voren gekomen van in totaal € 276.500 (€ 27.500 btw en € 249.000 BCF).

De prognose van de ontwikkeling van het budget ziektevervanging ziet er ongunstig uit. Met name de vervanging van een aantal langdurig zieke medewerkers vraagt veel van het budget. We ramen in 2022 incidenteel € 100.000 bij.

In verband met fasering zijn de ramingen voor  investeringen (renovatie) in de onderwijshuisvesting (primair - onderwijs) geactualiseerd. De fasering leidt tot een eenmalig voordeel van € 135.000 in 2022 en € 9.000 in 2023 door incidenteel lagere afschrijvingslasten.

In 2021 is van de gemeente Arnhem een bedrag van afgerond € 331.000 ontvangen, specifiek bestemd voor beschermd wonen en ambulantisering van zorg.
Wij verwachten deze middelen in 2022 en 2023 in te zetten.

Door de toename van ingekomen bouw- en conceptaanvragen maken de afdelingen ruimtelijke ontwikkeling en vergunningverlening, toezicht en handhaving gebruik van inzet door derden. Wij verwachten een overschrijding van de inhuurkosten van € 200.000. Hier staat tegenover dat wij voor 2022, uitgaande van de ingekomen bouw- en conceptaanvragen in het eerste halfjaar van 2022, een stijging van de legesinkomsten verwachten. We ramen de opbrengsten bij met € 200.000. Per saldo budgettair neutraal.

Op 31 mei 2022 heeft uw college ingestemd met de verkoop van het pand aan de Kerkstraat 16 Zevenaar voor een bedrag van € 550.000. In onze begroting hielden wij rekening met een ander bedrag. De raming van de opbrengsten passen we met deze wijziging aan.

Daarnaast leiden de ontwikkelingen op het vlak van ruimtelijke ordening ertoe dat de verkoop van de locatie Reisenakker 14 en 14a Zevenaar tot nader order wordt uitgesteld. Vermoedelijk zijn de opbrengsten pas in 2024 haalbaar. Zie voor een nadere stand het overzicht bezuiniging vastgoed aan het eind van de monitor bezuiniging.
Tenslotte bleek dat de afschrijvingslasten m.b.t. de locaties Kerkstraat 16 Zevenaar en Reisenakker 14 en 14a Zevenaar abusievelijk verkeerd in onze begroting staan. Dit herstellen wij met deze wijziging.

Deze wijziging raakt meerdere programma's (programma's 0, 5 en 8). Per saldo resulteert dit in 2022 in een voordeel van € 119.000, in 2023 in een voordeel van € 54.000 en in 2024 in een nadeel van € 54.000.

De opbrengst voor oud papier is door ontwikkelingen op de wereldmarkt hoger dan geraamd. Als gevolg hiervan verwachten wij een hogere opbrengst dan in de begroting geraamd. Dit leidt tot een voordeel van € 100.000.
Daartegenover staat een nadeel op de vergoeding PMD. Tenslotte houden we rekening met een kleine meevaller op de advieskosten.

Per saldo verwachten wij een voordeel op de kosten van afvalverwerking van € 81.500. Dit storten wij in de bestemmingsreserve afval.

De aanschaf en plaatsing van de ondergrondse restafvalcontainers verwachten wij in 2023 af te ronden. Dit is één jaar later doordat onder meer het participatietraject met de bewoners van de hoogbouw langer heeft geduurd dan was voorzien. Verder hebben we in 2022 de ondergrondse glascontainers grotendeels geplaatst. Een enkele container, onder andere bij de nieuwe supermarkt op 7Poort, moet nog geplaatst worden. Omdat het onzeker is of alle containers in 2022 in de grond zitten schuiven we een deel van de investering door naar 2023.

Dit leidt in 2022 en 2023 tot een eenmalig positief resultaat van respectievelijk € 43.000 en € 123.000. Dit brengen we ten gunste van de bestemmingsreserve afval.

We hebben de riool gerelateerde investeringen nagelopen en een aantal opnieuw geraamd. We verwachten bijvoorbeeld dat de werkzaamheden omtrent de 'Marktplein Lobith' en 'Kop van Tolkamer' in 2022 nog niet zijn afgerond. Daarnaast hebben we diverse, kleinere investeringen doorgeschoven.
Dit leidt in 2022, 2023 en 2024 tot een eenmalig positief resultaat van respectievelijk € 54.000, € 85.000 en € 12.000. Dit brengen we ten gunste van de voorziening 'vervanging riolering'.

In 2021 is besloten om de Wmo-hulpmiddelen te verkopen aan de contractpartner. De verwachting was dat de verkoop in 2021 zou plaats vinden. Bij de jaarstukken 2021 en de 1e voortgangsrapportage 2022 hebben wij u geïnformeerd dat de overdracht niet in 2021 maar dit jaar plaats vindt. Dit betekent administratief dat wij de verkoop en de afboeking van de boekwaarde opnieuw moeten ramen in 2022, evenals de onttrekking uit de algemene reserve van € 500.000.

De Liemers Helemaal Goed en Liemers++ zijn per 1 januari 2022 opgegaan in de Liemerse Ambassade. De bijdragen aan de afzonderlijke organisaties, zoals nu in de begroting opgenomen, komen per 1 januari 2022 te vervallen. In totaal gaat het om een bedrag van € 40.000 (€ 18.000 programma 3 en € 22.000 programma 5).

In de begroting 2021-2024 is € 150.000 beschikbaar gesteld voor onderzoek naar warmtenet stad Zevenaar. Eind 2021 resteerde hiervan een bedrag van € 71.000.
Door verbreding van het project naar de mogelijkheden van het doortrekken naar Didam (gemeente Montferland) was de oorspronkelijke planning niet haalbaar. Het afsluiten van de intentieovereenkomst wordt nu eind 2022 verwacht. Het restant bedrag van € 71.000 is in 2021 vrijgevallen in het resultaat. Wij vragen dit bedrag opnieuw aan voor 2022.

Het uitvoeringsplan 2022 - 2024 dat ten grondslag ligt aan de beoogde besteding van de bestemmingsreserve duurzaamheid wordt in het vierde kwartaal 2022 door de raad behandeld. Hierdoor kunnen in 2022 geen activiteiten starten. Wij schuiven daarom € 500.000 (voor het jaar 2022) door naar de jaren 2023 en 2024.

Het kabinet heeft met het nationale klimaatakkoord een centraal doel: het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen in Nederland met 49% ten opzichte van 1990. Het kabinet pleit in Europa voor een broeikasgasreductie van 55% in 2030. Om de gemeenten in de uitvoering van het bestaande klimaatbeleid in 2022 en 2023 te ondersteunen en om een versnelling teweeg te brengen is in de meicirculaire 2022 voor de gemeente Zevenaar een bedrag van € 294.000 beschikbaar gesteld. De uitvoeringskosten richten zich met name op gedragsverandering, urgentiebesef en communicatie.

We hebben de parkeerbeheer, verkeersbeleid en wegen gerelateerde investeringen nagelopen en een aantal investeringen opnieuw geraamd. De fasering leidt tot een eenmalig positief resultaat van € 149.000 in 2022 en € 9.000 in 2023 door incidenteel lagere afschrijvingslasten.

Verder stellen we voor de investering voor de verkeerskundige aanpassingen voor de Sterrenschool met € 42.500 te verhogen door de gestegen materiaalkosten. Dit leidt vanaf 2023 tot een stijging van de kapitaallasten van € 1.100.

Wij zien dat er een toename is van het aantal uitgegeven reisdocumenten en rijbewijzen. Doordat de corona maatregelen nu grotendeels zijn verdwenen, zien wij een inhaalslag bij het vernieuwen van de reisdocumenten en rijbewijzen. Voor 2022 levert dit een voordeel op van € 50.000.

We hebben de verlichting gerelateerde investeringen nagelopen en een aantal opnieuw geraamd. We verwachten namelijk dat het vervangen van de armaturen en masten in 2022 nog niet in zijn geheel zijn afgerond. Dit leidt tot een eenmalig positief resultaat in 2022 en 2023 van respectievelijk € 7.000 en € 10.000.

Voor de actualisatie warmtevisie op de Warmtewet 2.0, het aanwijzen en uitwerken van warmtekavels en het aanwijzen van een warmtebedrijf op grond van de warmtewet 2.0 heeft uw raad in de kadernota 2022 een bedrag van € 50.000 beschikbaar gesteld voor 2022. De wetgeving is echter uitgesteld. Wij schuiven daarom het bedrag door naar 2023.

In 2020 is samen met de woningbouwcorporatie en de provincie het plan van aanpak (fase 3A) opgesteld om tot een intentieovereenkomst te komen (fase 3B). We verwachten de intentieovereenkomst eind 2022 vast te stellen. Hierna gaan we door met fase 4: het komen tot een samenwerkingsovereenkomst. Voor dit proces is in de kadernota 2022 een budget beschikbaar gesteld van € 190.000. Doordat fase 3B vertraging heeft opgelopen schuiven wij het bedrag door naar 2023.
Ook het vervolg van de Wijk van de Toekomst en het onderzoek naar de betaalbaarheid van het uitfaseren van aardgas hebben vertraging opgelopen. Wij schuiven de middelen, die hiervoor in de kadernota 2022 beschikbaar zijn gesteld (beide onderdelen € 75.000), door naar 2023. In totaal een bedrag van € 340.000.

Jaarlijks is € 58.000 beschikbaar voor duurzaamheidsinitiatieven uit de samenleving. In 2022 verwachten wij minder initiatieven die vragen om een bijdrage van de gemeente. Wij stellen voor om € 28.000 vrij te laten vallen.

In het kader van de ambitie ‘energie- en CO2-neutrale samenleving 2040’, wil de gemeente Zevenaar in samenwerking met de gemeenten Westervoort, Duiven en Doesburg de ‘Kids groen en duurzaam campagne’ organiseren. In de kadernota 2022 is hiervoor een budget van € 43.000 beschikbaar gesteld voor 2022. De scholen kunnen echter dit najaar geen ruimte in het programma vrijmaken. Hierdoor lukt het niet om de campagne dit jaar uit te voeren. Wij schuiven daarom het budget door naar 2023.

Vanuit het rijk ontvangen wij tot en met 2025 een bijdrage voor onze monumentale gebouwen. In 2025 zullen wij deze subsidie voor de volgende periode opnieuw aanvragen. Deze bijdrage leidt de komende vier jaar tot een voordeel van € 7.700.

Vanwege het project 7Poort is in 2020 een aantal externe partijen aangesloten op de centrale blusvoorziening. Voor deze aansluiting betalen ze een vergoeding. Zoals benoemd in de jaarrekening 2021 was deze aansluitbijdrage en de bijbehorende groot onderhoudskosten nog niet volledig verwerkt in de begroting. Dat willen we met deze wijziging oplossen. Wij ramen een hogere vergoeding van € 48.000. De kosten voor groot onderhoud laten we met hetzelfde bedrag stijgen. Hoewel deze wijziging programma overstijgend is (programma 0 en 1), gaat het om een budgettair neutrale wijziging.

Wij verwachten dit jaar op het klein onderhoud van het gemeentehuis minder uit te geven. Daarnaast vallen de belastingaanslag voor de OZB en de gas- en elektriciteitskosten lager uit. De lagere belastingaanslag is een structureel voordeel. Deze nemen wij op in de meerjarenbegroting 2023-2026. Dit geldt niet voor de gas- en elektriciteitskosten. Wij verwachten dat deze vanaf volgend jaar wel zullen stijgen doordat we vanaf 2023 te maken hebben met nieuwe tarieven. Ook hier komen wij in de meerjarenbegroting 2023-2026 bij u op terug.
Per saldo verwachten wij een eenmalig voordeel van € 130.000.

Voor de uitvoering van het beleidskader vrijetijdseconomie heeft u een totaalbedrag van € 100.000 beschikbaar gesteld voor de jaren 2020-2023. Voor 2022 is nog € 85.000 beschikbaar. Het proces om te komen tot een marketingplan voor de Liemers en de oprichting van het Toeristisch Platform de Liemers kost veel tijd. Hierbij zijn wij van veel factoren afhankelijk. Ook hebben we te maken met beperkte capaciteit. Wij stellen voor om € 85.000 door te schuiven naar 2023.

Het totale budget van parkeren laat in 2022 een nadeel zien van € 65.000. Dit nadeel is als volgt opgebouwd:
- Parkeergelden: over het eerste halfjaar is € 132.000 minder aan parkeergelden binnengekomen. Hiervan is een deel nog veroorzaakt door coronamaatregelen in het begin van het jaar. Momenteel is nog niet te voorspellen of de opbrengst van de parkeergelden zich herstelt in de 2e helft van het jaar. De raming is dan ook alleen gebaseerd op het gerealiseerde tekort in het 1e halfjaar.
- Vergunningen en naheffingen: deze opbrengsten laten een verwacht voordeel zien over heel 2022 van € 40.000.
- Diverse kostenbudgetten: een aantal uitgavenbudgetten laat een verwacht voordeel zien over heel 2022 van € 27.000. Dit heeft voornamelijk te maken met kostenbesparingen door het oversluiten van contracten.

Per saldo verwachten we in 2022 een programma overstijgend nadeel van € 65.000. Dit nadeel hebben we vooralsnog alleen in 2022 geraamd. Momenteel wordt het parkeerbeleid geëvalueerd. Besluitvorming over het parkeerbeleid kan gevolgen hebben voor zowel uitgaven als inkomsten. Een structurele aanpassing van het totale parkeerbudget volgt daarom bij de besluitvorming over het parkeerbeleid.

In de septembercirculaire 2020 is € 25.000 beschikbaar gesteld voor het opstellen van een kerkenvisie. Dit bedrag is in 2020 ook door u beschikbaar gesteld. Bij de jaarrekening 2020 is abusievelijk het restantbedrag ten gunste van het jaarresultaat gebracht. Onlangs is de derde en laatste termijn betaald: € 9.000. Dit bedrag ramen wij alsnog.

De kosten voor grondkeuringen en grondafvoer vallen de laatste jaren hoger uit dan verwacht. Dit beeld zien wij in het eerste halfjaar opnieuw. Door middel van deze wijziging corrigeren we dit tekort. Dit nadeel van € 15.000 brengen we ten laste van het rekeningresultaat.

Het integraal beleidsplan openbare ruimte (IBOR) bevat de doelstellingen van de gemeente Zevenaar voor het beheer, onderhoud en vervanging van de openbare ruimte voor de komende tien jaar. We streven naar een aantrekkelijke en uitnodigende buitenruimte waar mensen elkaar ontmoeten, kinderen kunnen spelen en men kan sporten/bewegen. Daarnaast houden wij in het onderhoud rekening met biodiversiteit, duurzaamheid en circulariteit, zodat we inspelen op de gevolgen van klimaatverandering. Daarvoor is het noodzakelijk dat de basis op orde is. Dit betekent uitgaande van het areaal in 2022 dat er voldoende budget moet zijn voor het uitvoeren van regulier en groot onderhoud en het plegen van vervangingsinvesteringen. De plannen leggen wij in de raadsvergadering van 19 oktober 2022 uitgebreid aan u voor.

De wijzigingen in de budgetten hebben wij voor het jaar 2022 gebaseerd op IBOR en het bijbehorende raadsvoorstel. De wijzigingen voor de jaren daarna zijn opgenomen in de meerjarenbegroting 2023-2026.

De investeringen voor 2022 hebben we, in afwijking met IBOR, verdeeld over 2022 en 2023. Hier hebben we voor gekozen omdat de middelen relatief laat in het jaar beschikbaar komen, waardoor we deze niet in het huidige jaar besteed hebben. Dit is tevens de reden dat we de reguliere onderhoudsbudgetten en ambities exploitatie in 2022 niet verhoogd hebben.

De groot onderhoudsbudgetten hebben we in lijn met IBOR in 2022 verhoogd. Daarnaast hebben we het voordeel op de afschrijvingslasten vanwege de verhoging van de afschrijvingstermijn van wegen en civiele kunstwerken in 2022 toegevoegd. Deze wijzigingen leiden tot een stijging van de kosten van € 450.000. Deze dekken wij uit de stelpost groei.

Tenslotte blijkt uit IBOR dat in het verleden onderhoudsachterstanden zijn ontstaan bij groen en wegen. Om deze in te halen onttrekken wij eenmalig € 2.250.000 uit de algemene reserve.

U heeft gevraagd vaart te zetten achter het actualiseren van het parkeerbeleid. In de 1e voortgangsrapportage 2022 heeft u hiervoor € 30.000 beschikbaar gesteld in 2022. Na besprekingen met diverse bureaus blijkt dat dit onvoldoende is. Wij stellen voor om aanvullend € 20.000 beschikbaar te stellen in 2023. Wij verwachten begin 2023 een voorstel aan u te kunnen voorleggen.

Het rijk heeft middelen ten behoeve van voogdij in het kader van wijziging van het woonplaatsbeginsel overgeheveld van een integratie-uitkering naar de algemene uitkering. Middels deze begrotingswijziging worden de middelen uit de algemene uitkering toegekend aan het overeenkomstige budget.

In de raadsvergadering van 3 november 2021 is maximaal € 150.000 beschikbaar gesteld voor de personele capaciteit voor het ontwikkelen van een plan voor woningbouw t.b.v. starters en doorstroming. Dit najaar zullen wij aan u een stand van zaken rapporteren. Wij voorzien dat € 90.000 in 2023 (in plaats van 2022) uitgegeven zal worden.

Het Watertakenplan De Liemers (WTP) 2022-2026 is een integraal beleidsplan voor stedelijk water, riolering en zuivering voor de regio Liemers. In dit plan hebben de Liemerse waterorganisaties, gemeenten Zevenaar, Duiven en Westervoort en Waterschap Rijn en IJssel hun beleid en plannen verwoord voor hun watertaken. Door hierin gezamenlijk op te trekken, worden kwaliteit, duurzaamheid en doelmatigheid geborgd voor zowel de korte als lange termijn. De plannen hebben wij in de raadsvergadering van september 2022 uitgebreid aan u voorgelegd.

Met dit watertakenplan zorgen we voor:
• het actualiseren van het huidige overkoepelend WTP De Liemers 2017-2021, met voor iedere gemeente een eigen individuele vastgestelde financiële bijlage;
• het geven van nadere invulling aan het waterbeheerplan van het waterschap en vertaling naar de lokale situatie in De Liemers;
• het opvolgen van de conclusies van de gezamenlijke integrale visie op de afvalwaterketen ‘De Liemerse Waterketen in 2030’;
• input geven op de Omgevingswet die binnenkort in werking gaat treden;
• aansluiting bij het ‘Voorstel beleidsambities klimaatadaptatie’ en het ‘Uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie’.

De wijzigingen in de budgetten hebben wij voor het jaar 2022 gebaseerd op het watertakenplan. De wijzigingen voor de jaren daarna zijn opgenomen in de meerjarenbegroting 2023-2026.
De investeringen voor 2022 hebben we, in afwijking met het watertakenplan, verdeeld over 2022 en 2023. Hier hebben we voor gekozen omdat de middelen relatief laat in het jaar beschikbaar komen, waardoor we deze niet in het huidige jaar besteden. De investeringen leiden hierdoor vanaf 2024 tot € 73.000 hogere afschrijvingslasten. Deze dekken we uit de voorziening riolering.

Ondanks de stijging van de vervangingsinvestering is een stijging van het riooltarief niet noodzakelijk. Uit de doorrekening van het nieuwe WTP blijkt dat de rioolheffing vanaf 2023 gelijk kan blijven (exclusief jaarlijkse indexatie) voor de komende planperiode (tot en met 2026).

Voormalige wethouders hebben onder bepaalde voorwaarden recht op wachtgeld. De totale wachtgeldverplichting uit de bestuursperiode 2018-2022 hebben we berekend op € 594.000.
Het is gebruikelijk dat we ten behoeve van de wachtgeldverplichtingen een voorziening vormen voor de gehele periode 2022-2025. Gedurende de periode kunnen wijzigingen optreden omdat voormalig wethouders eigen inkomsten gaan verdienen. De voorziening valt in dat geval vrij ten gunste van het resultaat.

We ramen incidenteel € 25.000 bij. Dit heeft te maken met verdere bestandsoptimalisatie en het tijdig uitvoering geven aan extra proceswerkzaamheden die voortkomen uit het verbeterplan organisatie WOZ.

Het college van de voormalige gemeente Rijnwaarden heeft in 2014 het besluit genomen dat de schoorsteen Swanenberg aan de Spijksedijk om niet wordt overgenomen van de huidige eigenaar. De juridische overnamekosten ramen wij € 6.000. Voor de onderhoudskosten ramen wij vanaf 2023 € 3.000 structureel.

Het aantal consulenten binnen het sociaal domein blijkt uit een externe caseloadberekening structureel te laag. Dit wordt opgelost door het inhuren van externe expertise. In 2022 zal dit leiden tot een tekort van € 1.550.000. Bij de begroting 2023-2026 komen wij bij u met een vraag om de formatie structureel op te hogen. Voor dit jaar vragen wij om een verhoging van het inhuurbudget van € 1.550.000.

In de kadernota 2022 is € 50.000 beschikbaar gesteld om de mogelijkheden voor een HUB op de locatie 7Poort nader te verkennen. De Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen is gestart met een verkenning van de potentie van HUB Zevenaar Oost. Dit rapport wordt naar verwachting in het vierde kwartaal 2022 opgeleverd. Op basis van de uitkomsten van dit rapport bepalen wij welke aanvullende acties nodig zijn. Wij stellen voor om het budget door te schuiven naar 2023.

Tijdens de laatste lockdown (periode 1 november 2021 t/m 31 januari 2022) konden verenigingen geen gebruik maken van de in ons beheer zijnde sportaccommodaties. Hiervoor is als compensatie een vergoeding voor de huurkosten verstrekt. Voor vergoeding van de kosten is een specifieke uitkering aangevraagd en ontvangen van het rijk.

De regering heeft in haar coalitieakkoord opgenomen dat dit kabinet werkt aan een aanpassing van de eigen
bijdrage voor de huishoudelijke hulp in de Wmo. De komende periode wordt deze maatregel met
cliënten, gemeenten en het Centraal Administratie Kantoor (CAK) uitgewerkt.
Vanaf 2025 wordt de algemene uitkering gekort. Uitgangspunt is dat de gemeente wordt gecompenseerd via de eigen bijdrage en dat het daarmee een budgettair neutraal effect heeft.

De instroom van asielstatushouders vallend onder van de nieuwe inburgeringswet is langzaam op gang gekomen. Dit heeft vooral te maken met de datum van 1-1-2022, de datum waarop statushouders de inburgeringsplicht opgelegd krijgen en onder de nieuwe inburgeringswet vallen. De ondersteuning van de statushouders is nu op een basisniveau ingericht. Er is een gemis aan een aantal specifieke trainingen en ondersteuning van en door statushouders. Voorstel is om het basisniveau uit te breiden met deze noodzakelijke trainingen en ondersteuning waarbij het doel is dat statushouders zo snel mogelijk participeren, re-integreren en meedoen in de lokale samenleving met als resultaat een zelfstandig en zelfredzaam leven. Te denken valt aan:
- Training financiële zelfredzaamheid, gezondheid en gezondheidszorg in NL en behandeling van trauma en PTSS voor statushouders.
- Inzet van sleutelpersonen die een brugfunctie vervullen tussen doelgroep (de statushouders), organisaties, professionals en gemeenten.
- Faciliteren van ontmoetingsmogelijkheden van statushouders.
- Faciliteren van logeervoorzieningen (o.a. takecarebnb). In augustus 2022 is gestart met de voorbereidingen waarbij de trainingen en ondersteuning zeker ook in 2023 nog doorgaan.
De hierboven genoemde kosten dekken wij uit de bestemmingsreserve Statushouders.

Het budget voor het project JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht) wordt dit jaar naar verwachting niet volledig ingezet. Door de corona maatregelen hebben we namelijk niet alle geplande activiteiten uit kunnen voeren. Wij verlagen dan ook het budget hiervoor met € 29.000. Dit brengen we ten gunste aan het begrotingsresultaat.

Het reeds eerder beschikbaar gestelde bedrag van € 100.000 schuiven wij in de tijd door naar 2023. Vanaf het verslagjaar 2023 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de rechtmatigheidsverantwoording. Dit was eerder 2022. Dit budget is bedoeld voor de organisatieontwikkeling om met name het procesmatig werken gericht op de verplichte rechtmatigheidsverantwoording door te ontwikkelen.

Vorig jaar heeft ons college besloten € 50.000 in te zetten voor de dekking van het nieuwe beleid in 2022 van de Groene Metropool Regio Arnhem-Nijmegen. Nu blijkt dat de bestaande budgetten voor de verschillende opgaven afdoende zijn. Bedrag valt vrij ten gunste van het begrotingsresultaat.

In 2020 hebben we als gemeente een inschatting gemaakt van de financiële gevolgen in verband met de corona pandemie. We hebben toen met name bij de zorgkosten een raming opgenomen tot en met 2023.
Nu de maatschappij is geopend en corona onderdeel is geworden van de nieuwe macro-economische ontwikkelingen is het specifiek herleiden van corona en andere effecten nog moeilijker geworden dan voorheen. Wij ramen de verwachting af, maar monitoren en verantwoorden de corona specifieke kosten nog wel. We veranderen dus van systeem. Waar we eerst een goede inschatting raamden, verantwoorden we nu de aantoonbare werkelijke 'schade' achteraf.

Met deze begrotingswijziging actualiseren wij de raming voor coronaschade bij vrijwel alle zorgonderdelen en inkomensvoorzieningen van € 740.000 naar € 0.
Voor een totaaloverzicht verwijzen wij naar de tabel 'corona-effecten' bij de financiële hoofdlijnen in deze voortgangsrapportage.

In verband met fasering zijn de ramingen voor  investeringen gebouwen geactualiseerd. De fasering leidt tot een eenmalig voordeel van € 81.000 in 2022 door incidenteel lagere afschrijvingslasten.

‎De stichting "Vrienden van de Lobithse molen" beheert sinds haar restauratie in 1996 de molen. De afgelopen jaren heeft de stichting, mede door veranderende subsidieregelingen, ingeteerd op haar reserves en kampt zij met een tekort. Hierdoor is goed onderhoud niet mogelijk en daarmee dreigt het voortbestaan van de molen in gevaar te komen. Wij stellen voor om eenmalig een subsidie van € 15.000 voor onderhoud te verstrekken voor de periode tot en met 2025 en gezamenlijk op zoek te gaan naar een structurele oplossing.

Voor de uitwerking, samen met de verenigingen, van de vernieuwing van accommodaties (organisatie/locatiekeuze/planvorming) is externe inhuur nodig voor de procesbegeleiding. In totaal verwachten wij € 100.000 aan kosten, waarvan € 75.000 in 2022 en € 25.000 in 2023.

In 2022 zijn wij gestart met de planuitwerking van businesspark 7PoortII. Wij verwachten dat we hier in 2022 € 150.000 aan kosten voor maken. In de meerjarenbegroting 2023-2026 komen wij met een aanvullende vraag voor 2023 van € 600.000. Mochten de voorbereidingen leiden tot een door de raad vastgestelde grondexploitatie dan kunnen deze kosten hierbinnen worden opgenomen. Is dit niet het geval dan starten vanaf 2024 de jaarlijkse afschrijvingslasten (gedurende vijf jaar). Wij zullen u dit najaar in een separaat raadsvoorstel informeren over de invulling van het voorbereidingskrediet.

Het college van B&W heeft zich begin mei uitgesproken om een financiële bijdrage te leveren in verband met de opgraving van de tempellocatie Herwen-Hemeling. Wij stellen voor om nog dit jaar € 25.000 beschikbaar te stellen voor publieksbereik. Hiervoor wordt het volgende gerealiseerd:
•in het najaar 2022 een tijdelijke tentoonstelling in het Liemers museum van objecten van de tempellocatie. Voor de extra kosten van het museum voor transport, verzekering en extra klimaatbeheersingsvitrines wordt budget gevraagd.
•een permanente Limes tentoonstelling in het Liemers museum waar objecten van de tempellocatie aan toegevoegd worden. Start december 2022- gereed 2023. Voor de extra kosten van het museum voor ontwerp en uitvoering wordt budget gevraagd.
•budget voor het museum om een lezing in de cultuurfabriek te organiseren over de tempellocatie.
•budget voor interviews, een filmpje, vlogs en krantenartikelen om inwoners en publiek te kunnen informeren over en betrekken bij het onderzoek dat na de opgraving van start gaat.
Bovenstaande biedt een mooi uitgangspunt om ook de komende jaren informatie te geven over allerlei deelonderzoeken en zo inwoners en publiek betrokken te houden. De puzzelstukjes moeten gelegd worden en wellicht kunnen inwoners en publiek daarbij helpen. De samenwerking wordt gezocht met RAAP en de projectleiders van de opgraving.